Denizyolu Taşımacılığında Kullanılan Terimler

Deniz yolu üzerinde, limanlar arası transfer işlemini gerçekleştirerek, ürünlerin istenilen yere, istenilen zamanda gönderilmesine Deniz Yolu Taşımacılığı denir. Bir liman ülkesi olan Türkiye'de de bu taşımacılık yöntemi oldukça rağbet görmektedir. Özellikle büyük hacimli gönderilerin, Deniz Yolu Taşımacılığı ile gönderimi maliyet açısından daha ekonomik olduğu için genellikle bu yöntem tercih edilmektedir. Bunun yanı sıra lojistik sektöründe de hızlı, kaliteli mal taşıma işlemi açısından avantajlıdır.

Her sektörde olduğu gibi Deniz Yolu Taşımacılığı içinde kullanılan bazı özel terimler vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:

Genel Terimler 

●     Armatör: Gemi sahibi, taşıyıcı 

●     Acente: Herhangi bir limanda armatör adına faaliyet gösteren, onun temsilciliğini yapan kuruluş

●     Bill Of Lading (B/L): Deniz yolu konşimentosu

●     Broker: Armatörle yükleyici arasında aracılık yapan komisyoncu

●     Bulk Yükleme: Konvansiyonel yük taşımacılığında dökme yükleme

●     Co-Loader: Forwarderların yüklerini kendi yükü ile konsolide ederek taşımacılık yapan

●     Forwarder: Karayolu, hava yolu, deniz yolu, demir yolu taşımacılığını, gümrükleme ve sigorta hizmetlerinin operasyonunu gerçekleştiren, aktif bir acente ağına sahip olan organizatör firma

●     House B/L: Ara konşimento

●     Master B/L: Ana konşimento

Liman Terimleri

●        Demuraj: Geminin kendisine tanınan yükleme ve boşaltma süresini aşması ya da konteyner içinde bekleyen yükün tanınan süreden önce gümrükten çekilip boşaltılmaması

●        Free Time: Serbest süre. Yükün demuraja girmeden bekleyebileceği süre. Süre aşımında demuraj uygulanır.

●        Geçici Kabul: Türkiye’deki gümrük mevzuatı gereği konteynerler gümrüğe tabi mal statüsündedirler. Bu nedenle bir konteynerin limandaki gümrüklü sahadan çıkarılması veya tekrar limana getirilmesi halinde ortaya çıkan gümrükleme masrafıdır.

●        Storage: Limanda depolama / ardiye

●        THC (Terminal Handling Fee): Limandaki elleçleme ücreti

Yükleme Boşaltma Terimleri

●     Free In (FI): Limandaki yükleme masrafı

●     Free Out (FO): Limandaki boşaltma masrafı

●     Liner In (LI): Yükleme masrafının armatöre ait olması

●     Liner Out (LO): Boşaltma masrafının armatöre ait olması

●     Stuffing: İstifleme, yükü konteynere yerleştirme

●     Unstuffing: Konteynerin içini boşaltma

Navlun Terimleri

●     BAF: (Bunker Adjustment Factor) Denizaşırı taşımalarda fuel oil fiyatlarındaki dalgalanmaların belli oranda navluna dahil edilmesi

●     BEAM: Tam genişlik – bir geminin enine olarak ölçülen en geniş yeridir.

●     BAF / BUNKER ADJUSTMENT FACTOR: Yakıt fiyatlarındaki artışı dengeleme ücreti.

●     CAF / CURRENCY ADJUSTMENT FACTOR: Amerikan Doları ya da İngiliz Sterlininde meydana gelen kur farklarının navluna dahil edilmesi işlemidir.

●     DEADWEİGHT CAPACITY: Geminin izin verilen azami çektiği suya kadar yüklenen yük, yakıt, su, stor (kumpanya gereçler) toplam ton ağırlığı, geminin ağırlık yönünden kaldırma kapasitesidir.

●     ETA / EXPECTED TİME OF ARRIVAL: Tahmini varış zamanı.

●     ETB / EXPECTED TİME OF BERTHING: Tahmini yanaşma zamanı.

●     FILO / FREE IN – LINER OUT: Yükleme masrafları kiracıya, tahliye masrafları donatana aittir.

●     FIFO / FREE IN – FREE OUT: Taşıyıcının geminin yükleme, boşaltma giderleri ile bir ilişkisi olmayacağı hususundaki koşul.

●     FIOS / FREE IN AND OUT STOW: İstif dahil taşıyıcının yükleme, boşaltma giderleri ile ilgisi olmamasıdır. Özellikle dökme yüklerde kullanılır.

●     FCL / FULL CONTAINER LOADED: Tek yükleyici / alıcı.

●     High Cube Surcharge: High cube konteyner için alınan ilave ücret

●     IMCO Charge: Tehlikeli madde taşımalarında armatörün talep ettiği ek ücret

●     IMDG Code: Muhteviyatında yanıcı, aşındırıcı, parlayıcı ve patlayıcı kimyasallar ihtiva eden mal cinsleri için kullanılan kısaltmadır.

●     LENGHTOVERALL: Gemi teknesinin baş ve kıçtaki son noktaları arasında kalan mesafedir.

●     LINER TERMS: Yükleme ve boşaltma masrafları donatana aittir.

●     LINER IN: Yükleme masrafları donatana aittir.

●     LINER OUT: Boşaltma masrafları donatana aittir.

●     L / C NO: Akreditif numarası.

●     LINER SERVICE: Belirli limanlar arasında düzenli sefer yapan gemi.

●     LINER B/L: Kırkambar yüklemede belirli koşulları içine alan konşimento.

●     LILO / LINER IN – LINER OUT // LINER TERMS: Yükleme ve boşaltma giderleri armatör tarafından karşılanır.

●     LIFO / LINER IN – FREE OUT: Yüklemede masraflar gemi sahibine (donatan), tahliyede masraflar kiracıya ve alıcıya aittir.

●     LCL / LESS CONTAINER LOADED: Birden fazla yükleyici / alıcı.

●     ON BEHALF OF: Yükleyici adına başka birinin yüklemesi.

●     PRE CARRIAGE: Satıcının deposundan yükleme limanına kadar yapılan ön taşıma ücreti.

●     PRIMAJ: İhracat navlun bedelinden acentenin aldığı komisyondur olarak değişecektir.

●     PLACE OF RECEIPT: Yükün ilk yüklendiği yer.

●     PLACE OF DELİVERY: Yükün en son boşaltıldığı yer.

●     PORT OF LOADING: Yükün yüklendiği liman.

●     PORT OF DISCHARGE: Yükün son boşaltıldığı liman.

●     SEA FREIGHT: Deniz navlunu.

●     SHIPPER’S OWNED CONTAINER: Yükleyicinin kendi konteynırıdır.

●     SHIPPER’S STOW, LOAD AND COUNT: Mal yükleyici tarafından istif edilmiş, yüklenmiş ve sayılmıştır.

●     THC / TERMINAL HANDLING CHARGE: Limandaki konteyner elleçleme ücreti.

●      War Risk Surcharge (WRS): Savaş riski olan limanlara yapılan seferlerde navluna ilave olarak alınan ek ücret